Uitwerking Kracht van OOST voor Noord-Veluwe
De Noord-Veluwe is een economisch sterke regio. Dit blijkt uit het onderzoek ‘De kracht van Oost-NL’ in opdracht van de provincies Gelderland en Overijssel. In dit onderzoek hebben zes gezaghebbende wetenschappers de concurrentiepositie van Oost-Nederland geanalyseerd.

Hoewel de regio’s van beide provincies zeer divers zijn, geldt voor het hele gebied dat het concurrentieprofiel tot de top van Europa behoort. De onderzoekers kenschetsen de Noord-Veluwe als een economisch krachtige regio. Als sterke punten noemen zij de gunstige ligging die voor een aantrekkelijk internationaal vestigingsmilieu zorgt. Verder  de hoge arbeidsmoraal. “De werknemers zijn over het algemeen handige en slimme toepassers.” De maakindustrie en landbouw zijn van oudsher aanwezig op de Noord-Veluwe. Zij hebben zich ontwikkeld en omgevormd tot een ‘up to date’ sectoren. Daarbij gaat het allang niet meer om laagproductieve arbeid. Industrie/Metaal&Elektro/HTSM (High Tech Systemen & Materialen) en oedsel&Landbouw/Agrofood /Levensmiddelen technologie (op de Noord-Veluwe veelal MKB-bedrijven) zijn innoverend en zorgen door de jaren heen voor stabiele, uitdagende  werkgelegenheid.  Door de export-oriëntatie is het stuwende bedrijvigheid (brengt de regio/Nederland geld in het laatje) en zijn ze in staat schokken in de economie op te vangen. Verder generen de deze stuwende bedrijfstakken omzet voor ‘toeleverende sectoren’ als logistiek, ICT, horeca enzovoort.
Overigens zijn ze zelf vaak ook toeleveranciers (in een nichemarkt): op de Noord-Veluwe worden weinig eindproducten gemaakt.

Groeikansen en risico’s
Volgens de analyse hebben de sectoren agro-food, logistiek en handel de grootste groeikansen. Het dilemma is vervolgens of je als regio moet kiezen voor specialisatie of diversiteit: beide hebben voor- en nadelen). Daarom hebben de onderzoekers gekeken naar 'skill-relatedness' in het kader van 'related variety' (combinatievermogen), of de mate waarin vaardigheden en kennis over sectoren heen kan doorsijpelen/ingezet worden. Dat zorgt namelijk voor een betere 'inbedding' binnen de regio. Wat voor onze regio belangrijk is, is dat we juist de verbinding moeten zoeken met krachtige kerncompetenties in onze buurgemeenten/ -regio's. En dan vooral met Amersfoort-Utrecht. Er is in Nederland veel aandacht voor de stedelijke economie. Daar zit in absolute termen de motor van innovatie en werkgelegenheid. Als we naar de groeicijfers van de toegevoegde waarde of werkgelegenheid kijken, doet ook de Noord-Veluwe het als landelijk gebied gewoon goed. Toegevoegde waarde en werkgelegenheid/ participatiegraad  liggen hoger dan dat van veel stedelijke gebieden of het landelijke gemiddelde. Want het blijkt dat als mensen willen werken (=aanbod) het ook werkgelegenheid creëert. De arbeidsmarkt is geen constante met x-aantal arbeidsplaatsen op een bepaald moment. Op de Noord-Veluwe wordt geld verdiend voor de BV Nederland. Een kans is dat de Noord-Veluwe vanwege de ligging zich nog meer profileren aantrekkelijke leefomgeving voor hoger opgeleiden.

Veel sectoren (met uitzondering van agro-food, logistiek en tuinbouw en water) hebben een zwak combinatievermogen wanneer er intern in de regio wordt gekeken. Maar wanneer we naar onze buurgemeenten kijken valt daar juist kennis, kunde, vaardigheden te "halen". Dit klinkt ook logisch want wij hebben simpelweg niet zo enorm veel bedrijven en ook geen HBO/ WO instellingen. Dat is ook precies waarom bedrijven in onze regio juist buiten de grenzen kijken. En waarom ze inzetten op meer innovatie door verbindingen te leggen met regio Zwolle (health & logistiek) en Amersfoort-Utrecht en de Food Valley (diensten, creatieve sectoren, health, agro). Innovatie ontstaat vooral wanneer de nabijheid (geografisch, sociaal, institutioneel, technisch) niet te ver is, maar ook niet te dichtbij. Te ver zorgt voor een te grote afstand (je snapt elkaar niet omdat je kennis en vaardigheden te verschillende zijn, de afstand is te ver qua reistijd, de verschillen in cultuur zijn te groot, et cetera), te dichtbij zorgt voor verkokering en een soort starheid (je weet hetzelfde dus komt nooit tot iets nieuws, het culturele verschil is te klein waardoor je niks nieuws leert en tot nieuwe inzichten kan komen, alle gebruikte technieken zijn hetzelfde). Voor andere sectoren bestaat het risico dat zij uit de regio verdwijnen wegens gebrek aan inbedding. In dit kader worden HTSM (high tech systemen & materialen), life science & health en financiële dienstverlening genoemd.

Krimpsectoren en bedreigingen
Naast de groeisectoren benoemen de onderzoekers de krimp van metaal, meubels, nutsvoorzieningen en openbaar bestuur. En opnieuw de financiële dienstverlening. Zij beschouwen de bereikbaarheid over de weg en het ontbreken van uitgesproken sterke groeiers als bedreigingen. Om aan de  bereikbaarheid over de weg te verbeteren is vanuit het Noord-Veluwe Ondernemers Overleg (NVOO), VNO-NCW Noord Veluwe en gemeenten een lobby gestart om de A28 op te waarderen. Op 11 en 12 oktober is er in Brussel over de doorstroming van de A28 afstemming geweest van ondernemers, Euro-parlementariërs, provincies en gemeenten.
Het is overigens opvallend dat toerisme & recreatie niet voorkomt in het onderzoek. Terwijl deze sector door de gemeenten en de provincie voor de Nood-Veluwe een bepalende factor wordt gezien. Het accent van het partnerschap provincie/Noord-Veluwe ligt op de gebiedsopgave De Veluwe (http://www.ruimtevoorgelderland.nl/opgaven/)

Aanpassingsvermogen en industrie
De economische kracht van de regio Noord-Veluwe wordt volgens de analyse vooral gevoed door de maakindustrie. “Terwijl in de Oost-Nederland de toegevoegde waarde van ‘wat we met ons allen maken’ in de crisisjaren 2008-2013 afnam met 0,4 procent, groeide dat cijfer op de Noord-Veluwe met 0,8 procent. Een bewijs dat de regio beschikt over aanpassingsvermogen en werknemers die breed inzetbaar willen zijn.” Het onderzoek is een soort herontdekking van de waarde van de industrie: het zorgt nu al voor werk en zal (op de langere termijn) een steeds grotere rol krijgen voor het waarmaken van de duurzaamheidsambities.   

Realistisch blijven
Algemeen geldt (en dat is een internationale tendens) dat grotere steden hun positie verstevigen, met name waar het gaat om het aantrekken van werkgelegenheid en hoger opgeleid personeel. Belangrijk is blijft voor onze rgio het slimme toepassen: Je snapt en ook kunt ook uitvoeren wat je buurman/buurregio doet, maar dat je zelf niet hetzelfde doet. Door te combineren maak je wat nieuws! Dat is waar we ook als regio naar op zoek moeten in onze buurregio's! Dat is wat Innovatiehuis De Diamant nastreeft: interessante verbindingen leggen!
In de basis is het vestigingsklimaat van de Noord-Veluwe op orde. De woningmarkt, het leefmilieu en de voorzieningen worden alom gewaardeerd. In die zin is de aandacht van gemeenten en provincie Gelderland voor Toerisme&Recreatie zo gek nog niet. Maar de regio Noord-Veluwe  mist excellerende kennis en grootstedelijkheid. Voor de toekomst luidt het credo dan ook om realistisch te blijven. Het doel moet liggen bij het nauwer aansluiting zoeken met de noordvleugel van de Randstad (‘sterke stedelijke regio’) en het verzorgingsgebied van Zwolle. Agglomeratie effect bij concentraties van tenminste 2 miljoen mensen. In het onderzoek van ‘big data’ naar de verbanden zie je dat de Noord-Veluwe een doorgangsgebied is; tussen Noordvleugel Randstad en Zwolle en verder naar het noorden en oosten.

De Noord-Veluwe heeft vele kansen. Die moeten we zelf realiseren. Soms kan dat op  eigen kracht, maar wel samen in de regio. Soms in samenwerking met buurregio´s of verdere streken. Want de economie houdt zich niet aan grenzen van de regio´s. Verder zijn er vele netwerken ook op sector niveau. Het is belangrijk daar goed op aangehaakt te zijn. Een initiatief als Innovatiehuis De Diamant helpt bij die aanhaking. We moeten elkaar als regionale drie O’s blijven informeren en uitwisselen welke kansen we zien en willen pakken.

Scenariogesprekken
Met de analyse van het onderzoek ‘De Kracht van Oost NL’ vinden er eind oktober/begin november scenariogesprekken plaats om als regio’s gezamenlijk de economische strategie te bepalen, met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, de overheden en het onderwijs . Op 6 december staat is er een eindconferentie gepland in Zwolle met minister Kamp om de gedeelde ambities te formuleren.

Informatie bij Economic Board De Diamant
Joost Fraanje, voorzitter of Ronald Cleijsen, vice-voorzitter
Of Gerrit Marskamp,  ondersteuner EB De Diamant,  bereikbaar via Regio Noord-Veluwe  0341-47 44 00.
E: info@dediamantvanmiddennederland.nl

505